Publicatie: ‘De Onaantastbaren. De destructieve doorwerking van onaantastbaren in wijk en buurt.’
Inleiding
In veel Nederlandse gemeenten zijn intimiderende jeugdgroepen actief, tegen wie de buurt niets durft te ondernemen. De overheid lijkt geen recept voor de aanpak van deze overlastgevers te hebben. Zij wanen zich onaantastbaar, en zijn dat in feite ook. De huidige aanpak heeft te lijden onder drie problemen: de klassieke knelpunten van integraal veiligheidsbeleid, een ´web van angst´ en het tekortschieten van het strafrecht. Dat concluderen de Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties en Nicis Institute in de publicatie ´De onaantastbaren´ die op 10 december 2011 verscheen.
Beschrijving
Intensivering van aanpak is nodig met focus op meest onaantastbaren
Het rapport stelt dat het dringend nodig is de aanpak van de huidige onaantastbaren in een veel hogere versnelling te zetten. Daarvoor is moed en leiderschap nodig. De aanpak moet worden geïntensiveerd, en er moet scherper worden gedifferentieerd: voor de meest onaantastbaren lijkt onconventionele repressie met chirurgische precisie de enige oplossing.
Onaantastbaren: veiligheidsvraagstuk, maar ook moreel probleem
Bestuurders moeten volgens het rapport inzien dat de onaantastbaren niet alleen een veiligheidsvraagstuk, maar ook een moreel probleem vormen. Zij brengen het functioneren van de rechtsstaat in gevaar. Vooralsnog staan drie problemen een succesvolle aanpak in de weg.
Probleem 1: Klassieke knelpunten van integraal veiligheidsbeleid
De klassieke knelpunten doen zich in het probleem van de onaantastbaren extra gelden, omdat de minste hapering in de aanpak volgens professionals al tot mislukking leidt. Het rapport noemt:
- De moeilijkheid om alle partijen tegelijkertijd en gezamenlijk rond een specifiek probleem te verzamelen.
- De moeite om met een scherpe focus en met voldoende intensiteit op te kunnen treden.
- Niet snel kunnen schakelen.
- Een gebrek aan continuïteit, als gevolg van veranderende managementfocus, financiering en personele bezetting.
Probleem 2: Een web van angst
Het tweede probleem manifesteert zich op verschillende manieren. Enerzijds zorgt angst er voor dat burgers en buurtbewoners niet durven op te treden, en geen informatie aan relevante instituties durven te verstrekken. Anderzijds is sprake van professionals die niet alleen bang zijn voor de confrontatie met de onaantastbaren, maar ook voor problemen met de eigen leidinggevenden. De laatsten zouden de problematiek van de onaantastbaren niet voldoende onderkennen.
Probleem 3: Het strafrecht als ineffectief laatste redmiddel
Als burgers geen aangifte durven te doen, ontbreekt het de politie aan een strafrechtelijke grondslag om de jongeren te vervolgen. Wanneer die grondslag er wel is, komen onaantastbaren vaak weg met -in de ogen van professionals- lichte sancties. Zij pleiten er juist voor onaantastbaren, als andere maatregelen niet werken, voor langere tijd van de straat te halen. Het rapport concludeert op basis daarvan dat “het strafrecht vaak een […] weinig effectief instrument vormt om grenzen te stellen aan het gedrag van onaantastbaren.”
Conclusies
Meer informatie
U vindt het rapport ‘De onaantastbaren’ als bijlage bij dit bericht. Nicis Institute en de Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties organiseren in januari 2012 een expertmeeting over het onderwerp. Doel is tot een advies te komen om de schadelijke spiraal waarin groepen jeugdcriminelen boven de wet staan te doorbreken.
Datum uitgave
12/12/2011
Publicatiegegevens
Nicis Institute & Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties
Documenttype
Onderzoek